De wereldwijde vraag naar vis en schaal- en schelpdieren is enorm, met een jaarlijkse vangst van miljarden kilo's. Deze intensieve visserij heeft echter een verwoestende impact op de oceanen, leidend tot overbevissing, bijvangst, habitatvernietiging en de groei van illegale, onbemelde en ongereglementeerde visserij (IOO). Een omslag naar *duurzame visserij* is essentieel voor het behoud van onze mariene ecosystemen en de voedselzekerheid voor toekomstige generaties. Verantwoorde visserij, of *ecologische visserij*, omvat een holistische aanpak die de ecologische, sociale en economische aspecten van de sector combineert.
De uitdagingen van onvolhoudbare visserijpraktijken
Onvolhoudbare *visserijpraktijken* bedreigen de biodiversiteit van onze oceanen en de stabiliteit van de voedselketens. Laten we enkele belangrijke aspecten nader bekijken:
Overbevissing: een bedreiging voor visbestanden
Overbevissing, het vangen van meer vis dan de populatie kan reproduceren, is een wijdverbreid probleem. Volgens de FAO (Food and Agriculture Organization of the United Nations) is ongeveer 34% van de wereldwijde visbestanden overbevist. Dit heeft dramatische gevolgen, zoals de instorting van vispopulaties, verstoring van de voedselketen en economische verliezen voor visserijgemeenschappen. De Atlantische kabeljauwpopulatie is een schrijnend voorbeeld van de gevolgen van overbevissing. De vangstquota zijn vaak niet effectief, wat leidt tot een continu tekort aan vis.
Bijvangst: onbedoelde slachtoffers van de visserij
Bijvangst, het onbedoeld vangen van niet-doelsoorten tijdens het vissen, leidt jaarlijks tot de dood van miljoenen zeevogels, zeeschildpadden, dolfijnen en haaien. Trawlernetten, die over de zeebodem worden gesleept, vangen vaak alles wat op hun pad komt, ongeacht de soort. Schattingen tonen aan dat de bijvangst wereldwijd goed is voor 40% van de totale vangst, wat enorme verliezen in biodiversiteit en aanzienlijke ecologische schade betekent.
Habitatvernietiging: de impact van bodemtrawling
Bodemtrawling, een destructieve vismethode die de zeebodem verwoest, tast kwetsbare ecosystemen aan zoals koraalriffen en zeegrasvelden. Deze habitats zijn van essentieel belang voor de biodiversiteit en fungeren als kraamkamers voor vele vissoorten. De vernietiging ervan heeft verreikende gevolgen voor de vispopulaties en het mariene leven in het algemeen. Ongeveer 27% van de zeebodem is al beschadigd door deze destructieve praktijken.
Illegale, onbemelde en ongereglementeerde visserij (IOO): een schaduweconomie
IOO is een wereldwijd probleem dat de visbestanden ernstig bedreigt. Deze illegale activiteiten omzeilen regels en quota, wat leidt tot overbevissing en de ondermijning van duurzame *visserijbeheer* systemen. De schattingen van de economische schade door IOO lopen in de miljarden euro's per jaar, en dragen bij aan een oneerlijke concurrentie voor legale vissers.
Klimaatverandering: een extra bedreiging voor vispopulaties
Klimaatverandering versterkt de negatieve effecten van onvolhoudbare *visserijpraktijken*. De stijgende zeewatertemperatuur, verzuring en veranderingen in zeestromen hebben een directe impact op de verspreiding, overleving en voortplanting van vissoorten. Dit maakt vispopulaties kwetsbaarder voor overbevissing en andere bedreigingen.
Oplossingen en initiatieven voor verantwoorde visserij
Het is van cruciaal belang om de omslag te maken naar een duurzame visserijsector. Hiertoe zijn verschillende oplossingen en initiatieven nodig, waarbij overheden, industrie en consumenten samenwerken.
Msc-certificering: een keurmerk voor duurzame seafood
Het *MSC-certificering* (Marine Stewardship Council) is een wereldwijd erkend keurmerk voor duurzame visserij. Het garandeert dat de vis afkomstig is van een visserij die voldoet aan strenge milieueisen en een goed visbestandbeheer heeft. Door te kiezen voor *MSC-gecertificeerde vis* steunt u visserijen die zich inzetten voor de bescherming van de oceanen. De MSC-standaarden worden echter niet door iedereen als even streng beschouwd en er is ruimte voor verbetering.
Duurzame aquacultuur: een alternatief voor wilde visbestanden?
Duurzame *aquacultuur*, of kweekvisserij, kan een rol spelen in het verlichten van de druk op wilde visbestanden, maar alleen als het op een verantwoorde manier wordt uitgevoerd. Recirculerende aquacultuur, waarbij het water wordt gerecycled en afvalstoffen worden verwijderd, minimaliseert de milieubelasting. Integratie met andere systemen, zoals zeewierkweek, bevordert een circulaire economie. Echter, onduurzame aquacultuur kan eveneens leiden tot milieuproblemen zoals watervervuiling en antibioticagebruik.
Selectieve vismethoden: minimaliseren van bijvangst
- Lijnvissen: Deze methode minimaliseert de bijvangst en schade aan habitats. Het is arbeidsintensiever, maar aanzienlijk duurzamer.
- Fuiken en vallen: Deze selectieve vismethoden vangen specifieke soorten, waardoor bijvangst tot een minimum wordt beperkt.
- Verbeterde netten: Nieuwe technologieën produceren netten met grotere maaswijdte, waardoor kleinere vissen kunnen ontsnappen.
Marine protected areas (MPAs): beschermde gebieden voor herstel
Het opzetten van *Marine Protected Areas* (MPAs) is essentieel voor het herstel van visbestanden en het behoud van biodiversiteit. In deze beschermde gebieden wordt visserij beperkt of verboden, waardoor vispopulaties zich kunnen herstellen en habitats kunnen regenereren. Wereldwijd neemt het aantal MPAs toe, maar de effectiviteit ervan is afhankelijk van goede handhaving en een passend beheer.
Wetgeving en visserijbeleid: een duurzame toekomst
Sterke wetgeving en een *visserijbeleid* gericht op duurzaamheid zijn cruciaal voor het behoud van visbestanden. Dit omvat het instellen van vangstquota, het verbeteren van de handhaving van regels en de internationale samenwerking om illegale visserij te bestrijden. Ook is er behoefte aan meer transparantie en traceerbaarheid in de visserijsector.
Consumentenbewustzijn: kies voor duurzame seafood
Consumenten spelen een belangrijke rol door bewuste keuzes te maken. Kies voor *duurzame seafood*, check het MSC-keurmerk, vermijd bedreigde soorten en ondersteun visserijen die zich inzetten voor duurzaamheid. Apps die informatie geven over de duurzaamheid van vissoorten kunnen helpen bij het maken van weloverwogen keuzes. Vergeet ook niet om na te denken over je eetpatronen en je te focussen op een *duurzame levensstijl* in het algemeen.
De toekomst van de visserij: samenwerken voor een duurzame oceaan
De toekomst van de visserij hangt af van onze collectieve inzet voor duurzaamheid. Innovatie in vistechnieken, monitoring en *visserijbeheer* is essentieel. Nieuwe technologieën, zoals satellietmonitoring en AI-gestuurde systemen, kunnen helpen bij het bestrijden van IOO en het monitoren van visbestanden. Internationale samenwerking en een dialoog tussen overheden, de visserijsector, wetenschappers en consumenten zijn essentieel voor het bereiken van een duurzame visserijsector en het waarborgen van de gezondheid van onze oceanen. Er zijn ongeveer 70% van de oceanen niet voldoende beschermd. Duurzaamheidsmaatregelen zijn nodig om de resterende 30% te beschermen.